وایر لوکالیزیشن در جراحی پستان

وایر لوکالیزیشن در جراحی پستان (Wire Localization)

فهرست مطالب:

مقدمه

وایر لوکالیزیشن چیست؟

موارد استفاده وایر برست

نحوه انجام وایر لوکالیزیشن

مزایای ومعایب  وایر لوکالیزیشن

مراقبت‌های قبل و بعد از وایر برست

جایگاه وایر لوکالیزیشن در علم روز

پرسش‌های پرتکرار بیماران

جمع‌بندی

منابع علمی

مقدمه

در سال‌های اخیر، افزایش آگاهی عمومی، پیشرفت‌های تصویربرداری پزشکی و توسعه برنامه‌های غربالگری سرطان پستان، منجر به شناسایی ضایعات پستانی در مراحل ابتدایی بیماری شده است. بسیاری از این ضایعات که از طریق ماموگرافی، سونوگرافی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) شناسایی می‌شوند، ممکن است در معاینه بالینی قابل لمس نباشند و تنها به صورت ناهنجاری‌هایی کوچک یا میکروکلسیفیکاسیون (رسوب های کلسیم)در تصاویر دیده شوند.

از آن‌جایی که بسیاری از این ناهنجاری‌ها بالقوه بدخیم هستند یا نیاز به نمونه‌برداری و بررسی آسیب‌شناسی دارند، تعیین محل دقیق ضایعه برای برداشت جراحی اهمیت بالایی دارد. در مواردی که ضایعه قابل لمس نباشد، جراح به کمک تصویربرداری به تنهایی قادر به یافتن محل دقیق توده یا ضایعه در حین جراحی نخواهد بود. به همین دلیل، استفاده از روش‌های علامت‌گذاری و هدایت ضایعه به‌وسیله ابزارهای خاص در پیش از عمل، به عنوان یک راهکار حیاتی مطرح می‌شود.

یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین روش‌های تعیین محل ضایعات غیرقابل لمس در بافت پستان، وایر لوکالیزیشن (Wire Localization) یا همان وایر برست است. این تکنیک که بیش از چهار دهه در جراحی پستان مورد استفاده قرار گرفته، شامل هدایت یک سیم نازک فلزی به داخل پستان و جای‌گذاری نوک آن در مجاورت ضایعه است. این سیم مانند یک راهنما برای جراح عمل می‌کند و به او کمک می‌کند تا ضایعه مورد نظر را با دقت بالا و حداقل برداشت از بافت‌های سالم اطراف، خارج کند.

استفاده از وایر لوکالیزیشن نه‌تنها دقت جراحی را افزایش می‌دهد، بلکه باعث کاهش نیاز به جراحی‌های تکراری، بهبود نتایج زیبایی پس از عمل و رضایت بیشتر بیماران می‌شود. مجموعه پزشکی فرشتگان زمین در این مقاله، به‌صورت گام‌به‌گام و با زبانی علمی و در عین حال قابل‌درک برای بیماران، به معرفی کامل این روش، کاربردها، مراحل انجام، مزایا، عوارض، مراقبت‌های پس از آن و همچنین مقایسه آن با روش‌های نوین‌تر می‌پردازیم.

وایر لوکالیزیشن چیست؟

وایر لوکالیزیشن (Wire Localization) یا به‌طور دقیق‌تر Preoperative Wire-Guided Localization، یک روش هدایت‌شونده توسط تصویربرداری است که برای مشخص کردن محل دقیق یک ضایعه غیرقابل لمس در پستان، پیش از جراحی استفاده می‌شود. در این روش، یک سیم فلزی نازک و انعطاف‌پذیر به‌صورت دقیق و استریل، با هدایت رادیولوژیست و تحت تصویربرداری (ماموگرافی یا سونوگرافی)، وارد پستان می‌شود. نوک این سیم به‌گونه‌ای طراحی شده که در نزدیکی یا داخل ضایعه قرار گیرد و در محل خود باقی بماند.

هدف اصلی وایر لوکالیزیشن:

هدف از وایر لوکالیزیشن آن است که محل دقیق ضایعه‌ای که در معاینه بالینی قابل لمس نیست، به‌صورت فیزیکی علامت‌گذاری شود تا جراح بتواند در حین عمل آن را به طور کامل و دقیق خارج کند.

ساختار وایر:

سیم استفاده‌ شده معمولاً از جنس فولاد ضدزنگ (استنلس استیل) یا نیتینول (ترکیب نیکل و تیتانیم)است و انتهای آن به شکل قلاب کوچک (hooked wire) طراحی شده تا پس از جای‌گذاری در بافت، در محل باقی بماند و جابه‌جا نشود.

البته وایر برست دارای مدل های دیگر نیز می باشد که بسته به نظر پزشک از آن ها استفاده می کند.

چه کسانی از این روش استفاده می‌کنند؟

رادیولوژیست: مسئول هدایت وایر به داخل پستان با استفاده از تصاویر دقیق است.

جراح پستان: با استفاده از مسیر مشخص‌شده توسط وایر، اقدام به برداشت توده می‌کند.

پاتولوژیست: نمونه برداشته‌شده را بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل شود که ضایعه مورد نظر به‌طور کامل خارج شده است.

روش‌های تصویربرداری مورد استفاده:

بسته به نوع و محل ضایعه، رادیولوژیست ممکن است از یکی از روش‌های زیر برای هدایت وایر استفاده کند:

ماموگرافی دیجیتال (stereotactic-guided): به‌ویژه برای کلسیفیکاسیون‌ها و ضایعات بسیار کوچک.

سونوگرافی: برای ضایعات هیپو-اکو یا با نمای مشخص.

MRI: در موارد خاص که ضایعه فقط در MRI دیده می‌شود.

چرا این روش اهمیت دارد؟

بسیاری از ضایعات مشکوک در پستان، به‌ویژه در مراحل ابتدایی سرطان، در لمس قابل تشخیص نیستند. وایر لوکالیزیشن به پزشک این امکان را می‌دهد که:

• محل ضایعه را با دقت بالا مشخص کند.
• از برداشت ناکامل یا برداشت بیش از حد بافت جلوگیری شود.
• نتایج زیبایی بهتری در اجرای جراحی های حفظ پستان حاصل شود.

موارد استفاده وایر لوکالیزیشن

روش وایر لوکالیزیشن بیشتر در شرایطی به‌کار می‌رود که ضایعه یا توده موجود در پستان با دست قابل لمس نبوده و تنها از طریق تصویربرداری‌های پیشرفته مانند ماموگرافی، سونوگرافی یا MRI شناسایی شده باشد. در این شرایط، تعیین دقیق محل ضایعه پیش از جراحی برای افزایش دقت برداشت و کاهش آسیب به بافت سالم ضروری است.

در ادامه، به مهم‌ترین کاربردهای بالینی این روش اشاره می‌کنیم:

۱. ضایعات غیرقابل لمس (Non-palpable Breast Lesions):

بیشترین کاربرد وایر، در ضایعاتی است که در معاینه فیزیکی توسط پزشک یا خود بیمار احساس نمی‌شوند، اما در تصویربرداری تشخیص داده شده‌اند. این ضایعات ممکن است بدخیم، پیش‌سرطانی یا خوش‌خیم با ویژگی‌های مشکوک باشند.

۲. کلسیفیکاسیون‌های(رسوب کلسیم) مشکوک در ماموگرافی:

برخی از الگوهای رسوب کلسیم (کلسیفیکاسیون) در ماموگرافی می‌توانند نشانه‌هایی از سرطان داکتال درجا (DCIS) یا مراحل ابتدایی بدخیمی باشند. این کلسیفیکاسیون‌ها اغلب بسیار کوچک بوده و لمس نمی‌شوند؛ در نتیجه تنها با استفاده از وایر می‌توان محل دقیق آن‌ها را برای جراحی مشخص کرد.

داکتال درجا یک نوع غیر تهاجمی از سزطان پستان است که در آن سلول های غیر طبیعی فقط در داخل مجاری شیر(داکت ها) قرار دارند و به بافت اطراف پستان گسترش نیافته اند. به همین دلیل به آن پش سرطان یا مرحله صفر سرطان پستان نیز می گویند.

۳. ضایعات شناسایی‌شده در MRI:

برخی از ضایعات پستانی فقط در MRI با کنتراست قابل مشاهده‌اند و در سونوگرافی یا ماموگرافی دیده نمی‌شوند. در این موارد، لوکالیزیشن توسط MRI و وایر، امکان برداشت دقیق این ضایعات را فراهم می‌کند.

۴. هدایت جراحی‌های محافظت از پستان (Breast-Conserving Surgery):

در بیمارانی که تحت جراحی حفظ پستان به جای ماستکتومی (برداشت کامل پستان) قرار می‌گیرند، تعیین محل دقیق ضایعه برای برداشت حداکثری ضایعه با حداقل آسیب به بافت سالم حیاتی است. وایر لوکالیزیشن کمک می‌کند که مرزهای ضایعه به درستی شناسایی و با دقت خارج شوند.

۵. شناسایی توده‌هایی که پیش از عمل نمونه‌برداری شده‌اند (Biopsied Lesions):

گاهی پس از بیوپسی، محل توده دیگر در تصویربرداری وضوح سابق را ندارد یا بافت اطراف تغییر یافته است. وایر لوکالیزیشن می‌تواند در این شرایط به جراح کمک کند تا توده مورد نظر را دقیقاً همانند قبل، هدف‌گیری کرده و خارج کند.

۶. بررسی ضایعات با رشد تدریجی یا مشکوک در بررسی‌های پیگیری:

در مواردی که ضایعه‌ای کوچک در سیر پیگیری، بزرگ‌تر یا مشکوک‌تر می‌شود اما هنوز قابل لمس نیست، وایر لوکالیزیشن به‌عنوان گام بعدی برای بررسی پاتولوژیک و حذف آن استفاده می‌شود.

۷. تسهیل بررسی آسیب‌شناسی پس از برداشت توده:

هنگامی که ضایعه با استفاده از وایر برداشته می‌شود، آسیب‌شناس می‌تواند با استفاده از جهت‌گیری وایر، لبه‌ها (مارژین‌ها) را بررسی کند تا اطمینان حاصل شود که تمام ضایعه خارج شده و بافت سالم اطراف به‌اندازه کافی حفظ یا حذف شده است.

 

مراحل انجام وایر لوکالیزیشن (Wire-Guided Localization)

وایر لوکالیزیشن یک اقدام سرپایی، نسبتاً سریع و با بی‌حسی موضعی است که معمولاً چند ساعت پیش از عمل جراحی پستان انجام می‌شود. این فرایند توسط رادیولوژیست مداخله‌گر در مرکز تصویربرداری (کلینیک یا بیمارستان) صورت می‌گیرد و با همکاری جراح ادامه پیدا می‌کند.

مراحل گام‌به‌گام انجام وایر لوکالیزیشن

۱. ارزیابی اولیه تصویربرداری

پیش از هر چیز، رادیولوژیست تصاویر ماموگرافی، سونوگرافی یا MRI قبلی بیمار را مرور می‌کند تا محل و نوع ضایعه را به‌طور دقیق تعیین کند. سپس تصمیم گرفته می‌شود که از کدام روش تصویربرداری برای هدایت سیم استفاده شود:

سونوگرافی: در صورتی که ضایعه با سونو واضح باشد.

ماموگرافی (Stereotactic): معمولاً برای کلسیفیکاسیون‌ها

MRI: در موارد خاص که فقط در MRI دیده می‌شود.

۲. آماده‌سازی بیمار

بیمار بر روی تخت تصویربرداری در وضعیت مناسب قرار می‌گیرد (به پشت، نیمه‌نشسته یا در دستگاه مخصوص).

پوست محل ورود وایر ضدعفونی می‌شود.

سپس بی‌حسی موضعی با تزریق لیدوکائین یا مواد مشابه تزریق می‌شود.

۳. هدایت سوزن به محل ضایعه

رادیولوژیست با کمک تصاویر زنده، سوزن مخصوص (که داخل آن وایر قرار دارد) را به سمت ضایعه هدایت می‌کند. ورود سوزن بسیار نازک و معمولاً بدون درد است.

در ماموگرافی استریوتاکتیک، بیمار در موقعیت خوابیده یا نشسته قرار گرفته و بافت پستان کمی فشرده می‌شود تا محل دقیق مشخص شود.

۴. جای‌گذاری وایر

زمانی که نوک سوزن به نزدیکی یا مرکز ضایعه رسید، وایر فلزی آزاد می‌شود.

نوک وایر دارای قلاب (hook) یا زائده خمیده‌ای است که داخل بافت گیر می‌کند تا جابه‌جا نشود.

سپس سوزن بیرون کشیده می‌شود و فقط وایر داخل پستان باقی می‌ماند.

۵. تصویربرداری نهایی برای تأیید موقعیت

پس از قرار دادن وایر، یک یا چند عکس ماموگرافی یا سونوگرافی گرفته می‌شود تا اطمینان حاصل شود که نوک وایر به‌درستی در محل هدف قرار دارد.

۶. فیکس کردن وایر روی پوست

بخش بیرون‌زده وایر روی پوست با چسب مخصوص یا پانسمان استریل فیکس می‌شود تا هنگام انتقال بیمار به اتاق عمل جابه‌جا نشود

گاهی برای جلوگیری از خم شدن یا کنده شدن، از محافظ پلاستیکی روی سیم استفاده می‌شود.

۷. انتقال بیمار به اتاق عمل

بیمار پس از پایان لوکالیزیشن، مستقیماً یا با کمی فاصله زمانی به اتاق عمل منتقل می‌شود تا جراح با دنبال‌کردن مسیر وایر، توده را با دقت خارج کند.

نکات ایمنی و توصیه‌ها برای بیمار:

در طول فرایند، بیمار ممکن است احساس فشار خفیف یا ناراحتی مختصر داشته باشد، اما درد قابل‌توجه نادر است.

پس از جای‌گذاری وایر، حرکت شدید یا فشرده‌سازی پستان باید اجتناب شود.

کل فرایند معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

بیمار باید تا زمان جراحی از کشیده‌شدن سیم جلوگیری کرده و به وضعیت پانسمان دقت کند.

مزایا و معایب وایر لوکالیزیشن (Wire-Guided Localization)

 

روش وایر لوکالیزیشن که دهه‌هاست به‌عنوان استاندارد طلایی در جراحی ضایعات غیرقابل لمس پستان استفاده می‌شود، مزایای مهمی دارد اما خالی از اشکال نیز نیست. در این بخش، مزایا و معایب این روش را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم تا درک بهتری از توانمندی‌ها و محدودیت‌های آن حاصل شود.

مزایای وایر لوکالیزیشن:

۱. دقت بالا در تعیین محل ضایعه

با استفاده از تصویربرداری لحظه‌ای، سیم دقیقاً در مرکز یا حاشیه ضایعه قرار می‌گیرد و به جراح کمک می‌کند بدون نیاز به حدس یا برش‌های اضافی، ضایعه را با اطمینان خارج کند.

۲. امکان جراحی با حفظ پستان (Breast-Conserving Surgery)

با راهنمایی دقیق وایر، جراح می‌تواند ضایعه را بدون برداشت حجم زیادی از بافت سالم اطراف خارج کند. این موضوع به حفظ فرم و زیبایی پستان کمک می‌کند.

۳. روش نسبتاً ساده و ارزان

وایر لوکالیزیشن برخلاف برخی روش‌های پیشرفته‌تر، نیاز به تجهیزات پیچیده یا گران‌قیمت ندارد و در اکثر مراکز تصویربرداری قابل انجام است.

۴. قابل استفاده در انواع تصویربرداری

این روش با استفاده از سونوگرافی، ماموگرافی یا MRI قابل اجراست و می‌توان آن را متناسب با نوع ضایعه تنظیم کرد.

۵. کاهش احتمال برداشت ناکامل

با هدایت فیزیکی سیم، احتمال باقی‌ماندن بخشی از ضایعه در پستان کاهش می‌یابد و نیاز به جراحی مجدد کمتر می‌شود.

معایب و محدودیت‌های وایر لوکالیزیشن

۱. نیاز به انجام در روز جراحی

وایر باید در همان روزی که جراحی انجام می‌شود، قرار گیرد. این امر نیاز به هماهنگی دقیق بین رادیولوژیست، اتاق عمل و بیمار دارد و ممکن است برنامه‌ریزی را دشوار کند.

۲. احتمال جابه‌جایی سیم

اگرچه قلاب نوک وایر در بافت گیر می‌کند، اما با حرکت یا فشار شدید ممکن است جابه‌جا شود یا از محل خارج گردد. این مسأله می‌تواند دقت جراحی را تحت تأثیر قرار دهد.

۳. ایجاد اضطراب در بیمار

وجود یک سیم فلزی بیرون‌زده از پستان می‌تواند برای بعضی بیماران اضطراب‌آور یا ناراحت‌کننده باشد، به‌ویژه اگر زمان زیادی بین جای‌گذاری و جراحی باشد.

۴. آسیب بالقوه به بافت یا خونریزی خفیف

هرچند نادر، اما وارد کردن سوزن ممکن است موجب کبودی، خونریزی زیرجلدی یا ناراحتی موقتی شود.

۵. محدودیت در ضایعات عمقی یا نزدیک قفسه سینه

در مواردی که ضایعه بسیار عمقی یا نزدیک به دیواره قفسه سینه باشد، قرار دادن وایر ممکن است دشوارتر باشد یا به دقت بیشتری نیاز داشته باشد.

مقایسه با روش‌های جدیدتر

در سال‌های اخیر، روش‌های جایگزینی مانند:

رادیولوکالیزیشن (RSL - Radioactive Seed Localization)

مگنت لوکالیزیشن (Magseed)

کلیپ‌های فلزی دائمی معرفی شده‌اند که برخی از معایب وایر را برطرف کرده‌اند، اما هنوز در بسیاری از مراکز، وایر لوکالیزیشن به دلیل دسترسی آسان، هزینه کمتر و تجربه بالا ترجیح داده می‌شود.

مراقبت‌های پیش و پس از انجام وایر لوکالیزیشن (برای بیماران)

در این بخش، نکات کاربردی و مهمی را برای بیماران پیش از انجام وایر برست (Wire Localization) و پس از آن تا زمان جراحی مرور می‌کنیم. این نکات باعث کاهش اضطراب، افزایش آمادگی جسمی و ذهنی بیمار و نیز ارتقاء ایمنی و اثربخشی عمل می‌شوند.

الف. آمادگی‌های پیش از انجام وایر لوکالیزیشن

۱. اطلاع از زمان دقیق انجام

معمولا وایر باید در همان روز جراحی و چند ساعت قبل از آن انجام شود.

بیمار باید از زمان دقیق مراجعه به مرکز تصویربرداری و اتاق عمل آگاه باشد.

پیشنهاد می‌شود همراهی یک نفر در این روز برنامه‌ریزی شود.

۲. پرهیز غذایی (در صورت نیاز)

در برخی موارد ممکن است نیاز به ناشتا بودن از شب قبل (به‌ویژه برای بیهوشی عمومی در عمل جراحی) باشد.

با پزشک جراح یا مرکز تصویر‌برداری هماهنگ کنید.

۳. لباس مناسب بپوشید

پوشیدن لباس دکمه‌دار جلو باز یا گشاد توصیه می‌شود.

از استفاده از کرم، پودر بدن، اسپری زیر بغل یا دئودورانت در ناحیه پستان خودداری کنید، زیرا ممکن است در تصاویر ماموگرافی اختلال ایجاد کند.

۴. داروهای مصرفی خود را اعلام کنید

اگر داروهای رقیق‌کننده خون (مانند آسپرین، وارفارین، پلاویکس) یا مکمل‌هایی مثل امگا ۳ مصرف می‌کنید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.ممکن است نیاز به قطع یا تعدیل دارو وجود داشته باشد.

۵. آرامش روانی داشته باشید

این روش دردی ندارد یا بسیار خفیف است.

تیم پزشکی در کنار شماست تا فرایند با آرامش و ایمنی طی شود.

ب. مراقبت‌ها و توصیه‌ها پس از وایر لوکالیزیشن

۱. عدم حرکت شدید و فشار روی پستان

پس از جای‌گذاری وایر، از وارد شدن فشار یا ضربه به سینه پرهیز کنید.

حتی‌المقدور تا زمان جراحی، در وضعیت راحت و ثابت بمانید.

۲. محافظت از پانسمان

وایر از بیرون پوست کمی بیرون زده و با چسب استریل یا پانسمان فیکس شده است.از خیس‌شدن یا جابه‌جا شدن پانسمان جلوگیری کنید.

۳. از تکان‌دادن یا لمس وایر خودداری کنید

هرگونه کشیدن، خم‌کردن یا تلاش برای جابه‌جا کردن سیم می‌تواند باعث تغییر موقعیت آن شود و دقت جراحی را تحت تأثیر قرار دهد.

۴. در صورت بروز هرگونه درد شدید یا خونریزی اطلاع دهید

درد خفیف یا احساس فشار طبیعی است.اما در صورت مشاهده کبودی گسترده، خونریزی فعال یا جابه‌جایی واضح سیم، باید سریعاً با پزشک تماس بگیرید.

۵. منتظر جراحی باشید

زمان بین وایرگذاری و جراحی معمولاً چند ساعت است.

در این مدت استراحت کنید و از غذا یا داروهای توصیه‌شده توسط پزشک استفاده نمایید (طبق دستور).

راهنمایی روانی برای بیماران مضطرب

• این روش بارها در سراسر دنیا انجام شده و کاملاً ایمن و اثربخش است.
• حس استرس قابل درک است اما تیم پزشکی تجربه کافی برای همراهی شما دارد.
• به خود اطمینان دهید که این مسیر قدمی مهم برای حفظ سلامت شماست.

 

پیشنهاد ویژه برای بیماران

• یک دفترچه کوچک تهیه کرده و در آن بنویسید:
• سوالاتی که برای پزشک دارید
• علائمی که احساس می‌کنید
• داروهایی که مصرف می‌کنید

این کار باعث می‌شود در ملاقات با پزشک دچار فراموشی نشوید و روند درمان دقیق‌تر طی شود.

جایگاه وایر لوکالیزیشن در علم روز

وایر لوکالیزیشن از دهه ۱۹۷۰ میلادی به‌عنوان روشی کارآمد برای هدایت جراحان جهت برداشتن ضایعات کوچک پستان مورد استفاده قرار گرفت. اکنون، با گذشت بیش از ۵ دهه، فناوری‌های نوین‌تری چون

رادیولوکالیزیشن با دانه رادیواکتیو (RSL)،نشانگرهای مغناطیسی مانند Magseed و فناوری غیر تهاجمی با امواج الکترو مغناطیسی(SAVI SCOUT)پدید آمده‌اند.اما سؤال کلیدی این است: آیا وایر هنوز جایگاه خود را در علم امروز حفظ کرده است؟

1. مزایای وایر در مقایسه با تکنیک‌های نوین

 

۲. دیدگاه انجمن‌های علمی و مقالات معتبر

NCCN Guidelines (ایالات متحده):

وایر همچنان به عنوان یک روش مؤثر و استاندارد برای لوکالیزیشن ضایعات غیرقابل لمس در نظر گرفته می‌شود، به‌ویژه در مراکزی که به روش‌های نوین دسترسی ندارند.

European Society of Breast Imaging:

اگرچه روش‌هایی مانند Magseed مزایایی از نظر زمان و راحتی دارند، اما وایر همچنان برای حجم زیادی از بیماران در اروپا گزینه اصلی است.

مطالعه Lancet Oncology, 2021:

نشان داد که نرخ برداشت موفق ضایعه و عدم باقی‌ماندن توده در مرزهای جراحی، در وایر و Magseed بسیار نزدیک است. اختلاف اصلی در تجربه بیمار و انعطاف زمان‌بندی جراحی بود.

۳. چالش‌های وایر در عصر مدرن

• محدودیت زمانی  باید در همان روز جراحی انجام شود
• ناراحتی برای بیمار
• وجود وایر در بدن ممکن است استرس‌زا باشد
• احتمال جابجایی  در صورت تأخیر یا حرکت زیاد ممکن است مختل شود
• نیاز به تصویربرداری بیشتر برای تأیید موقعیت پس از جای‌گذاری

 

 

۴. آینده وایر لوکالیزیشن: حذف یا همزیستی؟

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در مراکز مجهز و سطح بالا، استفاده از روش‌های بدون سیم (wire-free) افزایش می‌یابد.اما در مراکز عمومی، روستاها و کشورهای در حال توسعه، وایر همچنان ستون فقرات جراحی محافظه‌کارانه پستان خواهد بود. بسیاری از کشورها در حال توسعه در حال اجرای مدل ترکیبی هستند یعنی استفاده از وایر برای اکثر بیماران و بهره‌گیری از فناوری‌های نو برای موارد خاص.

۵. نقش آموزشی وایر برای نسل آینده پزشکان

وایر نه‌تنها روش درمانی، بلکه بخشی از آموزش جراحی و تصویربرداری پستان است. یادگیری آن:

پایه‌ای برای درک مفاهیم رادیولوژی مداخله‌ای تمرینی برای مهارت‌های جراحی محدود و بستری برای انتقال به روش‌های نوین در آینده است

سوالات متداول بیماران درباره وایر برست

۱. وایر برست چیست و چرا لازم است؟

وایر برست (Wire Localization) یک روش هدایت جراحی است که برای یافتن دقیق ضایعات کوچک یا غیرقابل لمس در بافت پستان به‌کار می‌رود. با استفاده از تصویربرداری (ماموگرافی یا سونوگرافی)، یک سیم نازک وارد محل ضایعه می‌شود تا در هنگام جراحی، جراح بتواند آن را به‌درستی و با کمترین برداشت از بافت سالم خارج کند.

۲. آیا وایر در بدن باقی می‌ماند؟

خیر. وایر فقط به‌صورت موقت و معمولاً چند ساعت قبل از جراحی در بدن گذاشته می‌شود و هنگام عمل همراه با بافت هدف برداشته می‌شود.

۳. آیا وایرگذاری دردناک است؟

نه خیلی. این فرآیند معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. برخی بیماران ممکن است کمی فشار یا ناراحتی احساس کنند، اما درد شدید معمول نیست. کل فرآیند کمتر از ۱۵ دقیقه زمان می‌برد.

۴. اگر بعد از وایرگذاری جابجا شوم یا حرکت کنم مشکلی پیش می‌آید؟

تا زمانی که زیاد حرکت نکنید و طبق توصیه تیم درمان، بی‌حرکت بمانید، مشکلی پیش نمی‌آید. محل ورود وایر اغلب پانسمان و ثابت می‌شود. بهتر است پس از وایرگذاری استراحت کرده و از فعالیت زیاد خودداری کنید.

۵. آیا وایر باعث پخش شدن سلول‌های سرطانی نمی‌شود؟

خیر. هیچ شواهدی علمی وجود ندارد که نشان دهد وایر باعث گسترش سرطان می‌شود. این روش ده‌ها سال است که در جراحی پستان استفاده می‌شود و از نظر ایمنی تأیید شده است.

۶. آیا ممکن است وایر در محل اشتباهی قرار بگیرد؟

قرار دادن وایر همیشه تحت هدایت دقیق تصویربرداری (سونوگرافی یا ماموگرافی) انجام می‌شود. تیم تصویربرداری با دقت زیاد، موقعیت صحیح آن را چک می‌کند. اشتباه در محل‌یابی بسیار نادر است.

۷. چه مدت قبل از عمل باید وایر گذاشته شود؟

در بیشتر موارد، وایر در صبح روز جراحی گذاشته می‌شود. گاهی اوقات ممکن است چند ساعت زودتر یا حتی از شب قبل (در موارد خاص) انجام شود.

۸. آیا می‌توان به جای وایر از روش‌های دیگری استفاده کرد؟

بله، در برخی مراکز پیشرفته روش‌هایی مانند لوکالیزیشن با دانه رادیواکتیو (RSL)، دانه مغناطیسی (Magseed)، یا سیستم‌های نوین مانند SAVI SCOUT وجود دارد. اما وایر هنوز هم رایج‌ترین روش در بسیاری از کشورهاست، زیرا در دسترس، ایمن و مقرون‌به‌صرفه است.

۹. آیا وایر می‌تواند بشکند یا در بدن گم شود؟

در شرایط استاندارد بسیار نادر است. وایرها طوری طراحی شده‌اند که از محل قرارگیری خارج نمی‌شوند. تیم پزشکی نیز با دقت کامل و تصویربرداری مجدد، موقعیت دقیق آن را قبل از عمل تأیید می‌کند.

۱۰. بعد از وایرگذاری چه مراقبت‌هایی لازم است؟

از فعالیت شدید خودداری کنید

به محل پانسمان دست نزنید

اگر درد غیرعادی، خونریزی یا بی‌حسی داشتید، بلافاصله به تیم پزشکی اطلاع دهید

آرامش داشته باشید، چرا که زمان زیادی تا جراحی باقی نمانده است

جمع بندی

وایر لوکالیزیشن یک روش تصویربرداری مداخله‌ای است که به پزشک جراح کمک می‌کند تا ضایعات غیرقابل لمس پستان را با دقت بالا و حداقل برداشت از بافت سالم خارج کند. این روش همچنان یکی از استانداردهای طلایی در جراحی محافظه‌کارانه پستان است، به‌ویژه در بیمارانی که ضایعاتشان با دست لمس نمی‌شود.مراحل اجرای آن شامل تصویربرداری هدفمند، قرار دادن سیم، تأیید موقعیت و در نهایت جراحی دقیق است.

با وجود ظهور روش‌های مدرن‌تر مانند Magseed و SAVI SCOUT، وایر به دلیل دسترسی آسان، هزینه کمتر و تجربه موفق بالینی، همچنان در بسیاری از کشورها (از جمله ایران) روش غالب باقی مانده است.

وایر لوکالیزیشن اگرچه قدیمی است، اما هنوز بر پایه شواهد علمی و تجارب بالینی جایگاه تثبیت‌شده‌ای دارد. آینده ممکن است در مسیر حذف تدریجی آن در مراکز فوق‌تخصصی باشد، اما در عمل، همزیستی بین وایر و روش‌های نوین، منطقی‌ترین روند فعلی علم پزشکی پستان است.

منابع

1. کتاب‌ها و منابع مرجع

Schwartz's Principles of Surgery, 11th Edition. Chapter: Breast Disorders

Breast Imaging: A Core Review, Gilda Cardenosa, 2nd Edition, 2016. Surgical Oncology Manual, Chang et al., 3rd Edition, 2016

2. مقالات علمی معتبر (Journals)

Dillon MF, et al. Wire localization of impalpable breast lesions: review of 1,036 cases. Breast J. 2005 Mar-Apr;11(2):155–160

[DOI: 10.1111/j.1075-122X.2005.21410.x]

 

Pouw B, et al. Techniques for preoperative localization of non-palpable breast lesions. Br J Surg. 2015 May;102(6):e120–e128

 

Lovrics PJ, et al. Systematic review of radio-guided vs wire-guided localization for non-palpable breast lesions. Eur J Surg Oncol. 2011 May;37(5):388–397

[DOI: 10.1016/j.ejso.2011.02.004]

 

Moore MM, et al. Comparison of wire and radioactive seed localization in breast-conserving surgery. J Am Coll Surg. 2015 Apr;220(4):e21

[DOI: 10.1016/j.jamcollsurg.2015.01.043]

 

Gray RJ, et al. Radioactive seed localization of nonpalpable breast lesions is better than wire localization. Am J Surg. 2004 Oct;188(4):377–380

[DOI: 10.1016/j.amjsurg.2004.06.055]

 

 

 

---

 

3. گایدلاین‌ها و منابع بالینی بین‌المللی

 

National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Guidelines – Breast Cancer Screening and Diagnosis.

www.nccn.org

 

American Society of Breast Surgeons (ASBrS) – Consensus Statement on Localization Techniques.

www.breastsurgeons.org

 

European Society of Breast Imaging (EUSOBI) – Guidelines for Preoperative Localization.

www.eusobi.org

 

4. مقالات و منابع فارسی (در صورت نیاز به استناد داخلی)

 

سایت‌های علمی معتبر نظیر SID.ir و IranMedex شامل مقالات پژوهشی درباره کاربرد وایر در مراکز درمانی ایران هستند. مثال:

رضوی، الهام و همکاران. بررسی نتایج جراحی با استفاده از وایر لوکالیزیشن در ضایعات غیرقابل لمس پستان. مجله جراحی ایران، ۱۳۹۹.